ถอดบทเรียน
โครงการหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบ บ้านโพนไฮ หมู่ที่ 3 ตำบลหนองแคน อำเภอดงหลวง
จังหวัดมุกดาหาร
โดย น.ส.อมรรัตน์ มีเที่ยง ตำแหน่งนักวิชาการพัฒนาชุมชนปฏิบัติการ
สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอดงหลวง จังหวัดมุกดาหาร
ส่วนนำ/ส่วนเล่าเรื่อง
โครงการพัฒนาหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบ เป็นโครงการเพื่อส่งเสริมการใช้หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในการพัฒนาหมู่บ้านให้มีระบบบริหารจัดการชุมชน ด้วยการนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้เป็นแนวทางในการจัดกิจกรรมสำหรับปรับเปลี่ยน ระบบคิดเพื่อเสริมสร้างวิถีชีวิตที่เหมาะสมเป็นชุมชนเข้มแข็งพึ่งตนเองได้
การพัฒนาหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง เป็นการดำเนินกิจกรรมเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง วิธีคิด วิถีชีวิต ในการดำเนินชีวิตจากวิถีชีวิตแบบทุนนิยม เป็นวิถีพอเพียง เพื่อให้เกิดความสมดุลในการพัฒนา และชุมชนมีความเข็มแข็งอย่างยั่งยืน และเป็นการส่งเสริมให้เป็นหมู่บ้านหรือชุมชน และประชาชนได้น้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เป็นรากฐานในการดำเนินชีวิต โดยดำเนินการพร้อมกันทั้งในระดับบุคคล ระดับชุมชน เพื่อเป็นแนวทางที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานทางสายกลาง ความไม่ประมาท คำนึงถึงความพอประมาณ ความมีเหตุผล และการสร้างภูมิคุ้มกันที่ดีในตัวเอง ตลอดจนใช้ความรู้ และคุณธรรมเป็นพื้นฐานในการดำรงชีวิต ที่ต้องมีสติปัญญา และความเพียรซึ่งจะนำไปสู่ความสุข ในการดำรงชีวิต โดยเน้นประชาชนเป็นศูนย์กลางพัฒนา
ส่วนขยาย กระบวนการ/ขั้นตอนในการดำเนินงาน/เทคนิค/วิธีการ
ในการดำเนินงานการขับเคลื่อนการพัฒนาหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบมีขั้นตอน ดังนี้
๑.สร้างแกนนำ หรือ ทีมงาน ที่มีความพร้อมในการเรียนรู้ ในการปฏิบัติการขับเคลื่อนหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง
๒.เสริมสร้างความรู้ความเข้าใจให้กับทีมปฏิบัติการขับเคลื่อนฯ เป็นการพัฒนาคน (ผู้นำ คนทำงาน) สร้างจิตสำนึกชุมชน สร้างการมีส่วนร่วม ผลักดัน ขับเคลื่อนระบบบริหารจัดการชุมชน
๓.ส่งเสริมแกนนำชุมชน (ปราชญ์ชุมชน) เป็นวิทยากรกระบวนการขับเคลื่อนหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง
๔.กำหนดเป้าหมายในการดำเนินงานร่วมกัน และวางแผนการขับเคลื่อนฯ โดยมีฐานข้อมูล มีการประชุม มี/ใช้แผน ทำกิจกรรมบูรณาการเงินทุน องค์กรเข้มแข็ง
๕.ส่งเสริมรูปแบบการพัฒนาหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง “แบบบ้านพี่ บ้านน้อง แบบเครือข่ายพัฒนา” เป็นแนวทางขับเคลื่อนหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อสร้างกระบวนการเรียนรู้แบบคู่ขนาน
๖.ประสานความร่วมมือกับองค์กรปกครองท้องถิ่นในพื้นที่ กำหนดเป็นภารกิจร่วมกันในการขยายหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง
๗.สนับสนุนทีมบูรณาการระดับอำเภอ ติดตามและสนับสนุนกระบวนการตามโครงการในแต่ละพื้นที่ ตลอดจนติดตามสนับสนุนตลอดเวลาการดำเนินงาน
๘.สนับสนุนทีมบูรณาการระดับอำเภอติดตามประเมินผลงาน และประชาสัมพันธ์ เพื่อเป็นต้นแบบผลสำเร็จของการทำงาน
กลยุทธ์ในการทำงาน
๑. การชี้แจงทำความเข้าใจสร้างความรู้ ความเข้าใจ เกี่ยวกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
๒. การประสานงาน สร้างความคุ้นเคยกับคนในหมู่บ้าน
๓. ต้องสร้างครัวเรือนตัวอย่างที่ประกอบอาชีพ และดำรงชีพตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
๔. ปรับทัศนคติ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ สร้างอาชีพเสริม ขยันขันแข็ง
ปัจจัยสู่ความสำเร็จ
๑. การสร้างทีมงานเป็นสิ่งสำคัญมากในการทำงานให้ประสบผลสำเร็จเพราะการทำงานพัฒนาชุมชนเป็นงานที่ใช้หลัก ”การมีส่วนร่วม” ในทุกระดับภาคส่วนทั้งจากภาครัฐ องค์กรภาคประชาชน
๒. การประสานงาน เป็นการบูรณาการทำงานร่วมกับผู้นำชุมชน แกนนำกลุ่มองค์กรชุมชนแกนนำกลุ่มองค์กรพร้อมจัดทำทำเอกสารความรู้ในการขยายผลสู่หมู่บ้านอื่น
๓. ผู้นำชุมชนมีศักยภาพและมีภาวะผู้นำ เสียสละ มีการบริหารจัดการหมู่บ้านที่ดีมีความเข้มแข็ง มีความพร้อม มีความสามัคคี ในการเข้าร่วมการพัฒนาหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบ
ส่วนที่ ๓ ส่วนสรุป
“การดำเนินงานหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง” เป็นเป้าหมายในการผสานพลังชุมชนในการพัฒนาชุมชนเพื่อประโยชน์สูงสุดของพี่น้องประชาชน และเพื่อเสริมสร้างความเข็มแข็งของชุมชน ประชาชนพึ่งตนเองได้โดยมีเป้าหมายสูงสุด คือ “ชุมชนเข้มแข็ง เศรษฐกิจฐานรากมั่นคง” หมู่บ้านเป็นพลังที่สำคัญในการพัฒนา ทุกคำตอบ อยู่ที่หมู่บ้าน เพียงแต่หน่วยงานจะค้นพบหรือไม่ จะพัฒนาได้ถูกจุดที่เป็นจริงหรือไม่ หมู่บ้าน เป็นฐานเล็กๆ ของประเทศที่สำคัญที่ทุกภาคส่วนแห่งการพัฒนาที่พึงรักษา และดำเนินกิจกรรมเพื่อพัฒนาชุมชนให้เข้มแข็ง ตรงตามบริบทที่ชุมชนต้องการ บูรณาการกิจกรรมโครงการที่ภาครัฐ ดำเนินการเพื่อเกิดเป็นชุมชนแห่งการเรียนรู้แก่ชุมชนใกล้เคียง และชุมชนอื่น ๆ ต่อไป “การเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชน” ด้วยแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงบนหลักการที่ใช้ชุมชนพึ่งตนเอง พัฒนาคน สู่วิถีชีวิตพอเพียง จึงเป็นภารกิจของกรมการพัฒนาชุมชน
น.ส.อมรรัตน์ มีเที่ยง
สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอดงหลวง
จังหวัดมุกดาหาร โทร 0871664939