รายงานการพัฒนาตำบล (TDR) ตำบลพังแดง

ข้อมูลสารสนเทศเพื่อการพัฒนา

ตำบลพังแดง  อำเภอดงหลวง  จังหวัดมุกดารหาร

ข้อมูลทั่วไป

        ตำบลพังแดง แยกตัวออกมาจากตำบลหนองแคนมาตั้งเป็นตำบลพังแดง เมื่อวันที่ 20 สิงหาคม 2526 ตำบลพังแดงเป็นตำบลที่ตั้งอยู่ในเขตการปกครองของอำเภอดงหลวง ประกอบด้วย 8 หมู่บ้าน

สภาพทางกาย/สภาพภูมิประเทศ/สภาพภูมิอากาศ

ลักษณะภูมิประเทศ

เป็นที่ราบสูงเชิงเขา  แวดล้อมด้วยป่าไม้และภูเขา บริเวณที่ราบเป็นที่ตั้งของตำบล มีอาณาเขตติดต่อสถานที่ใกล้เคียง ดังนี้

ทิศเหนือ                  จดกับตำบลหนองแคน อำเภอพังแดง จังหวัดมุกดาหาร

ทิศตะวันออก             จดกับตำบลหนองแคน อำเภอพังแดง จังหวัดมุกดาหาร

ทิศตะวันตก              จดกับตำบลกกตูม อำเภอพังแดง จังหวัดมุกดาหาร

ทิศใต้                     จดกับตำบลบ้านค้อ อำเภอคำชะอี และตำบลดงมอน อำเภอเมือง จังหวัดมุกดาหาร  

ลักษณะภูมิอากาศ

                 มีอากาศร้อนในฤดูร้อน ฝนตกชุกในฤดูฝน และอากาศหนาวถึงหนาวจัดในฤดูหนาว เพราะภูมิประเทศ  อยู่ท่ามกลางหุบเขาล้อมรอบ มีเนื้อที่ประมาณ 305.23 ตร.กม. มีลักษณะสี่เหลี่ยมจตุรัส

การปกครองส่วนภูมิภาค

          ตำบลพังแดง แบ่งการปกครองออกเป็น 8 หมู่บ้าน ดังนี้

          1. บ้านพังแดง หมู่ที่ 1

          2. บ้านมะนาว หมู่ที่ 2

          3. บ้านติ้ว หมู่ที่ 3

          4.บ้านนาหลัก หมู่ที่ 4

          5. บ้านหนองหมู หมู่ที่ 5

          6. บ้านโพนสว่าง หมู่ที่ 6

          7. บ้านห้วยเลา หมู่ที่ 7

          8. บ้านหนองคอง หมู่ที่ 8

การปกครองส่วนท้องถิ่น

          มีองค์การบริหารส่วนตำบลพังแดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพังแดงทั้งตำบล

ลักษณะของประชากร

        *   จำนวนครัวเรือน       1,827            ครัวเรือน

        *   จำนวนประชากร      6,247            คน

-                   ชาย             3,152            คน

-                   หญิง            3,095            คน

จำนวนประชากรแยกตามช่วงอายุ

-                    

ลักษณะการประกอบอาชีพของชุมชน

        ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพหลัก และอาชีพเสริม เรียงลำดับได้

                  ๑.  อาชีพทำนา                               1,300  ครัวเรือน

                  ๒.  อาชีพรับจ้างทั่วไป                        300    ครัวเรือน

                  ๓.  อาชีพรับราชการ                          129    ครัวเรือน

                  4.  อาชีพค้าขาย                              98      ครัวเรือน

ด้านการศึกษา   

             ตำบลพังแดง มีโรงเรียนประถมศึกษา 4 แห่ง เปิดสอนระดับอนุบาล – ประถมศึกษาปีที่ 6 เด็กนักเรียนได้รับการศึกษาภาคบังคับ ร้อยละ 96  ที่เหลือบางส่วนเป็นเพราะเด็กอาจจะพิการ หรือยากจน ขาดโอกาสเนื่องจากต้องออกมาช่วยเหลือครอบครัวทำงานหารายได้

ด้านการสาธารณสุข

        ในยามเจ็บไข้ได้ป่วยก็นำสมุนไพรที่มีอยู่ในชุมชนมาใช้เป็นยารักษาโรค แต่หากเจ็บป่วยหนักก็จะไปรักษาที่โรงพยาบาลของอำเภอ

สภาพทางเศรษฐกิจ

-          รายได้เฉลี่ยทุกพื้นที่  54,716  บาท/คน/ปี (ตาม จปฐ. ปี 2559)

-          ชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำนา ทำไร่ ปลูกยางพารา และหาของป่าขายเป็นอาชีพเสริม

สภาพทางสังคม 

        ประชากรตำบลพังแดง  นับถือศาสนาพุทธ มีการดำเนินชีวิตตามขนบธรรมเนียมประเพณีของชาวไทยอีสานโดยทั่วไป  วัฒนธรรม ชาติพันธุ์  มีหลายชาติพันธุ์  เชื้อสายบรู  เชื้อสายภูไท และไทยอีสาน แต่ก็มีวัฒนธรรมคล้ายเคียงกัน จึงมีความร่วมมือร่วมใจกันปฏิบัติกิจการงานต่างๆ ด้วยความสมานสามัคคีกันมาโดยตลอด ประเพณี  ถือปฏิบัติตามฮีด ตามครองกันมาตั้งแต่สมัยปู่ย่าตายาย เช่น บุญประเพณีเดือนห้า งานบุญเข้าพรรษาออกพรรษา และการสักการะ  คาราวะครูบาอาจารย์

          ประชากรในตำบลอยู่กันแบบพี่แบบน้อง อาศัยซึ่งกันและกัน ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพด้านการเกษตรกรรมเป็นหลัก อาชีพที่ทำกันมาก คือ ปลูกมันสำปะหลัง ทำนา ปลูกมันสำปะหลัง ทำสวนยางพารา หาของป่าขาย รับจ้างทั่วไป บางส่วนก็ไปขายแรงงานในเมืองใหญ่

ด้านทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และแหล่งท่องเที่ยว

        เนื่องจากสภาพทั่วไปของตำบลเป็นป่าเขา ที่เป็นเขตพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าไม้ยังอุดมสมบูรณ์ จึงมีการบำรุงดูแลรักษาและอนุรักษ์พันธุ์ไม้ และมีการดูแลรักษาป่าต้น

การคมนาคม

        ห่างจากตัวเมืองมุกดาหารประมาณ 70 กิโลเมตร โดยผ่านถนนสายหลัก  1  สาย  คือทางหลวงหมายเลข 2287

ผลิตภัณฑ์ชุมชน

        ตำบลพังแดง  มีกลุ่มอาชีพหลายกลุ่ม เช่น กลุ่มทอผ้าไหม  กลุ่มเลี้ยงวัว กลุ่มทำหน่อไม้อัดปี๊บ กลุ่มทอผ้า กลุ่มผลิตปุ๋ยชีวภาพ เป็นต้น ซึ่งก็เป็นอีกหนทางหนึ่งในการเพิ่มพูนรายได้ให้กับราษฎร และยังมีการทอผ้าพื้นเมืองของแม่บ้าน ในยามว่างจากฤดูเก็บเกี่ยว ทำให้ราษฎรมีรายได้เสริมหลังจากฤดูทำนา เพื่อยกระดับรายได้ให้กับครัวเรือน ดำเนินชีวิตตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง ปลูกพืชผักสวนครัวและเลี้ยงสัตว์ไว้กินในครอบครัว

แหล่งเงินทุน/กลุ่มองค์กร

1. กลุ่มกองทุนหมู่บ้าน

2. กลุ่มทุน ก.ข.ค.จ.

3. กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต

ความภาคภูมิใจของชุมชน

๑.  สร้างแหล่งเรียนรู้ ซึ่งสามารถดำเนินการได้โดยไม่เบียดเบียนทรัพยากรธรรมชาติ  นอกจากนี้ยังแสดงให้เห็นพลังของทุนทางสังคมด้านทรัพยากรมนุษย์โดยเฉพาะด้านความร่วมมือร่วมใจเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน  ซึ่งนับวันภาพเหล่านี้จะหายากขึ้นทุกขณะ

๒. ชุมชนสามารถรักษาวิถีชีวิตดั้งเดิมเอาไว้ได้  ซึ่งตรงกับแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  มุ่งเน้นให้คนไทยหันมาพึ่งตนเองและช่วยเหลือผู้อื่น

3. การบริหารจัดการชุมชนและการมีส่วนร่วมของชุมชน จากการนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ และผลที่เกิดขึ้นเป็นประโยชน์ต่อชุมชน ทำให้คนในชุมชนรู้จักประหยัด อดออม รูจักวิธีการลดรายจ่าย    เพิ่มรายได้ และมีความเอื้ออารีต่อกัน

ข้อมูลการศึกษา

การสำรวจข้อมูล จปฐ. ปี ๒๕๕9  พบว่า ตำบลพังแดง  มีการศึกษาระดับต่าง ๆ จำแนกได้ตามแผนภูมิด้านล่าง

ข้อมูลด้านอาชีพ

จากการสำรวจข้อมูล จปฐ. ปี ๒๕๕9  พบว่า ประชากรตำบลพังแดง ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมคือ สวนมันสำปะหลัง  สวนยางพารา  รองลงมาคืออาชีพรับจ้างทั่วไป ดังแผนภูมิแสดงสัดส่วนของอาชีพ

ผลการวิเคราะห์ด้วย กชช.๒ค

ระดับการพัฒนาของหมู่บ้าน ประมวลจากข้อมูลกชช ๒ค

จากการสำรวจข้อมูลพื้นฐานหมู่บ้าน (กชช ๒ค) ประจำปี  ๒๕๕8  มีผลการพัฒนาอยู่ใน

ระดับก้าวหน้า (ระดับ ๓) และเมื่อพิจารณากลุ่มตัวชี้วัดตามระดับปัญหา เป็นดังนี้

๑.      หมู่บ้านเร่งรัดพัฒนาอันดับ 1 มี  0  หมู่บ้าน 

๒.     หมู่บ้านเร่งรัดพัฒนาอันดับ 2 มี  0  หมู่บ้าน 

๓.     หมู่บ้านเร่งรัดพัฒนาอันดับ 3 มี  12  หมู่บ้าน

ผลการวิเคราะห์ประเมินชุมชนจากเวทีประชาคม

ผลการวิเคราะห์ศักยภาพชุมชน

ปัจจัยภายในที่เป็นจุดแข็ง

• ผู้นำชุมชนมีศักยภาพ
• มีการรวมกลุ่มทำกิจกรรมพัฒนาชุมชนที่หลากหลาย
• มีเงินทุนชุมชนที่หลากหลาย
• มีธนาคารหมู่บ้าน
• มีทรัพยากรธรรมชาติที่เอื้ออำนวยในการประกอบอาชีพ
• ประชาชนรู้จักประหยัด อดออม
• ความรักสามัคคีของคนในชุมชน
• หมู่บ้านปลอดยาเสพติด

ปัจจัยภายในที่เป็นจุดอ่อน

• ขาดความรู้ความเข้าใจในการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร
• หาตลาดรองรับผลผลิตทางการเกษตรบางชนิดไม่ค่อยมี
• ขาดแหล่งน้ำทำการเกษตรในบางพื้นที่
• เอกสารสิทธิในการครอบครองที่ดินทำกิน
• ปัญหาการบุกรุกตัดไม้ทำลายป่า และมีเรื่องกระทบกระทั่งกับเจ้าหน้าที่ป่าไม้อยู่บ่อยครั้ง

ปัจจัยภายนอกชุมชนที่เป็นโอกาส

• เป็นศูนย์กลางการเรียนรู้เกษตรเพียงพอ โดยระบบเครือข่ายของศูนย์การเรียนรู้
• ยุทธศาสตร์จังหวัดส่งเสริมการค้าชายแดน
• มีหน่วยงานราชการ/องค์กรเอกชนในการสนับสนุน
• เส้นทางการคมนาคมอยู่ใกล้อำเภอ – จังหวัดเป็นเส้นทางหลักเข้าสู่ตัวจังหวัดได้ง่าย

ปัจจัยภายนอกที่เป็นข้อจำกัด

• สินค้าทางการเกษตร ราคาไม่มาตรฐาน ระบบการตลาดยังไม่ได้รับการสนับสนุนจากส่วนกลางอย่างจริงจัง
• เส้นทางคมนาคม ไม่สะดวกขาดการซ่อมบำรุงจากหน่วยงานที่รับผิดชอบ และห่างไกลจากจังหวัด
• พื้นที่ทำการเกษตรของประชาชนส่วนใหญ่ยังยึดกับการทำการเกษตรตามฤดูกาล ทำให้ขาดความมุ่งมั่นในการทำการเกษตรนอกฤดูกาล

สภาพปัญหาของหมู่บ้าน

• ขาดแคลนแหล่งน้ำเพื่อการเกษตร
• ขาดเงินทุนในการประกอบอาชีพ หลังฤดูเก็บเกี่ยว
• แรงงานในชุมชนยังเป็นแรงงานไร้ฝีมือ
• การปรับเปลี่ยนทัศนคติในการทำงานของชุมชนเป็นไปได้ยาก
• การคมนาคมไม่สะดวก

ตารางการวิเคราะห์สภาพปัญหาของหมู่บ้าน

แผนงาน/กิจกรรม/โครงการ

วิสัยทัศน์ตำบล

ตำบลส่งเสริมคุณภาพชีวิต ตามแนวเศรษฐกิจพอเพียงเฉลิมพระเกียรติ

ตำบลมีสาธารณูปโภค ด้านไฟฟ้าและประปาใช้ครบทุกครัวเรือน

การคมนาคมในหมู่บ้านมีความสะดวก

ประชาชนมีสุขภาพดี

บ้านเรือน/ชุมชนมีความสะอาด

มีศูนย์เรียนรู้ชุมชนครบวงจร

มีกองทุนสวัสดิการ

ส่งเสริมการจัดตั้งกลุ่มอาชีพ เพื่อเพิ่มรายได้

ยุทธศาสตร์การพัฒนา

vส่งเสริมการดำเนินชีวิต ตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง

vส่งเสริมให้เป็นตำบลปลอดขยะ

vส่งเสริมตำบลคมนาคมสะดวก ปลอดภัย

vส่งเสริมการทำการเกษตรปลอดสารเคมี

vสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่น

vดูแลผู้สูงอายุ คนพิการ และคนด้อยโอกาส

อัตลักษณ์ชุมชน และการกำหนดตำแหน่งการพัฒนา (Positioning ) ของตำบล

“เป็นตำบลพอเพียง ประชาชนอยู่เย็นเป็นสุข”

ตำแหน่งการพัฒนาหมู่บ้าน  (Positioning )

     การพัฒนาตำบลให้เป็นตำบลที่ประชาชน อยู่เย็น เป็นสุข โดยส่งเสริมการปลูกพืชผักสวนครัวอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ส่งเสริมการจัดตั้งกลุ่มอาชีพ ส่งเสริมการเข้าถึงแหล่งเงินทุนต่างๆและให้ความรู้ในการบริหารจัดการ